Zgodnie z przewidywaniami, wraz z rosnącą liczbą prób podważania kredytów opartych o WIBOR w sądach, pojawiło się pierwsze pytanie prejudycjalne do TSUE. Zdecydował się na to Sąd Okręgowy w Częstochowie. Czy Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej po raz kolejny stanie po stronie kredytobiorców i wyznaczy nowe standardy dotyczące uczciwości w oferowaniu kredytów? Odpowiedź Trybunału na zadane pytania prejudycjalne może mieć kluczowe znaczenie dla przyszłości kredytobiorców złotówkowych.
TSUE WIBOR | Treść pytań prejudycjalnych zadanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie
Postanowieniem z dnia 31 maja 2024 roku Sąd Okręgowy w Częstochowie, sygn. akt I C 1226/23 skierował cztery pytania prejudycjalne do TSUE w sprawie WIBOR-u. Głównym celem tych pytań jest ustalenie, czy postanowienia umów dotyczące zmiennego oprocentowania opartego na WIBOR mogą być uznane za nieuczciwe warunki umowne w świetle dyrektywy Rady 93/13/EWG.
Sąd pyta również, czy niewłaściwe poinformowanie konsumenta o ryzyku związanym ze zmienną stopą procentową, w tym w szczególności brak wyjaśnienia, jak ustala się wskaźnik WIBOR będący podstawą oprocentowania, może być podstawą do oceny tych klauzul pod kątem ich zgodności z wymogami dobrej wiary. Sąd chce też wiedzieć, czy takie postanowienia mogą powodować znaczącą nierównowagę praw i obowiązków stron ze szkodą dla kredytobiorcy.
Wreszcie, w czwartym pytani, sąd dąży do ustalenia konsekwencji, jakie niesie ze sobą ewentualne uznanie tych postanowień za niedozwolone. Ostatnie pytanie dotyczy bowiem tego, czy umowa kredytowa może dalej funkcjonować w oparciu o drugi składnik oprocentowania zawarty w umowie, czyli stałą marżę banku, co zmieniłoby charakter oprocentowania z zmiennego na stałe.
TSUE WIBOR | Czego mogą spodziewać się kredytobiorcy?
Jeżeli TSUE zdecyduje, że brak transparentności w ustalaniu wskaźnika WIBOR oraz niedostateczne informowanie konsumentów o ryzykach związanych ze zmiennym oprocentowaniem mogą prowadzić do uznania takich postanowień za nieuczciwe, możemy spodziewać się lawiny pozwów sądowych ze strony kredytobiorców złotówkowych. Taka decyzja Trybunału mogłaby otworzyć drogę dla tysięcy kredytobiorców do podważenia zawartych umów kredytowych. Kredytobiorcy mogliby domagać się unieważnienia niekorzystnych klauzul umownych, przekształcenia kredytów w kredyty o stałym oprocentowaniu, a nawet zwrotu nadpłaconych kwot.
Obecnie w sporach sądowych z kredytobiorcami przewagę mają banki. Choć czasami pojawiają się korzystne dla kredytobiorców postanowienia sądów I instancji, to rzadko udaje się utrzymać je w mocy na dalszych etapach postępowania. Kredytobiorcy liczą więc, że wyrok TSUE doprecyzuje przesłanki związane z podważaniem umów kredytowych opartych o WIBOR. Prokonsumencka wykładnia mogłaby wpłynąć na zmianę obecnej sytuacji. Tym samym przyczynić się do bardziej sprawiedliwego rozstrzygania sporów, oferując lepszą ochronę dla konsumentów.
Zdecydowanie warto obserwować, jak Trybunał odniesie się do tych kwestii. Korzystne rozstrzygnięcie TSUE może mieć szerokie konsekwencje dla rynku kredytowego w Polsce.
TSUE WIBOR | Sprawdź wypowiedź eksperta – mec. Karolina Marusińska-Bilbin
Korzystna dla konsumentów linia orzecznicza dla możliwości wyeliminowania WIBOR lub unieważnienia całej umowy jeszcze się uciera. Pojawiają się pierwsze korzystne sygnały z sądów dla konsumentów. Jednak mimo kilku obiecujących wyroków, które padły na korzyść konsumentów, należy pamiętać, że są one wciąż nieprawomocne. Wydaje się natomiast, że większość sądów raczej zgadza się z argumentacją banków.
Jednakże, warto zauważyć, że nie ma jeszcze ustalonej, jasnej linii orzeczniczej w zakresie oceny kredytów opartych na WIBOR. To, co może naprawdę zmienić oblicze tej sprawy, to ewentualna odpowiedź Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Podobnie jak w przypadku umów indeksowanych lub denominowanych w walutach obcych, stanowisko TSUE może stanowić kluczowy moment, który wstrząśnie dotychczasowym stanem rzeczy. Ostatecznie to europejski trybunał może określić, jakie konsekwencje prawne będą miały kredyty złotówkowe oparte na WIBOR.
Radca Prawny
Karolina Marusińska-Bilbin
TSUE WIBOR – aktualne rekomendacja dla Kredytobiorców 2024
Biorąc pod uwagę powyższe oraz wysokie ryzyko (i koszty) zawieszenia lub przegrania sprawy, rekomendujemy wstrzymanie się z podejmowaniem działań prawnych do czasu zmiany orzecznictwa. Monitorujemy dynamiczną sytuację prawną w Polsce oraz śledzimy najnowsze trendy orzecznicze w sporach dotyczących umów kredytowych. W przypadku wystąpienia nowych, korzystnych dla konsumentów okoliczności, zawiadomimy zainteresowanych.
Jeśli są Państwo zainteresowani otrzymywaniem powiadomień po ustabilizowaniu się korzystnej dla konsumentów linii orzeczniczej i zwiększeniem szans wygrania Państwa sprawy, prosimy o pozostawienie nam swojego numeru telefonu – skontaktujemy się z Państwem.
